A. Alberts & H.J. Friedericy, schrijvers

 

 

 

 

Het Vaderland, 11 februari 1961

 

Een rasverteller over Indië
aan het woord

 

H.J. Friedericy leest voor uit eigen werk

 

  “INDISCHE verhalen: verteld en voorgelezen”, zo luidde de veelbelovende titel waaronder de bekende Indische schrijver H. J. Friedericy - in het gewone leven: dr. H. J. Friedericy en cultureel attaché aan de Nederlandse ambassade in Londen - gisteravond in Pulchri Studio voor het Algemeen Nederlands Verbond een lezing hield. Een veelbelovende titel, omdat ieder die ook maar enigszins nader met de heer Friedericy bekend is, bij voorbaat weet dat deze “lezing” dan wel bij uitstek on-conventioneel zal uitvallen en dat als het op vertellen aankomt, men bij Friedericy royaal aan zijn trekken komt. Want deze verfijnde prozaïst, die naast twee korte romans ook een aantal prachtige, in al hun soberheid uitermate evocatieve verhalen op zijn naam heeft staan (alle spelend onder de Makassaren en Boeginezen van Zuid-Celebes), is vóór alles een ras-verteller. Wij herinneren ons, enige jaren geleden, ons eerste contact met dr. Friedericy, en hoe hij toen met één handgebaar onze geijkte journalistieke interview-zinnetjes zonder meer uit de conversatie veegde om voor de rest van het gesprek met een van zijn kleurige Gogoliaanse verhalen de toehoorder verder in de ban van zijn meeslepende verteltrant gevangen te houden. Een soortgelijke ervaring konden gisteravond de talrijke belangstellenden in het Louis XVI-zaaltje van Pulchri op doen, toen de heer Friedericy zijn “lezing” - zijn “debuut” als zodanig zoals hij verontschuldigend aanvoerde - begon met losweg wat fraaie anecdotes te vertellen over zijn eerste reis naar Indië en zijn aankomst aldaar, toen hij in 1921 als jonge bestuursambtenaar werd uitgezonden. Als aspirant-controleur in Zuid-Celebes geplaatst - waar hij van 1922 tot 1930 verbleef en over welk gebied hij ook in 1933 zijn academisch proefschrift schreef -, heeft deze feodale Makassaars-Boeginese wereld hem niet verder los gelaten en daarbij niet slechts zijn stempel gedrukt op zijn wetenschappelijke onderzoekingen, maar in minstens even sterke mate op zijn literaire produktie als romancier en novellist, al zou eerst jaren later, in 1947, zijn eerste boek “Bontorio” - in 1958 verkort herdrukt - het licht zien. Uit deze roman, die het levensverhaal bevat van een Boeginees hoofd van een bergstaatje in Zuid-Celebes die opklimt tot leger aanvoerder van de laatste koning van het Boeginese rijk van Bone ten tijde van de Boni-expeditie van 1905 (zonder dat daarbij intussen de historische feiten op de voet worden gevolgd), las spreker het fragment voor met uiterst evocatief opgeroepen episode van de hertenjacht.

 

  Ook uit zijn verhalenbundel “Vorsten, vissers en boeren” - hoewel eerst in 1957 verschenen, ten dele reeds lang daarvóór in Japanse gevangenschap geschreven - liet de heer Friedericy de vertelling “De dubbele aar” horen, waarvan het thema wordt gevormd door een naar alle waarschijnlijkheid werkelijk voorgevallen gebeurtenis, die typerend is voor de explosieve krachten die een tot godsdienstwaanzin voerende religieuze geestdrijverij in de voor magische practijken zo ontvankelijke, slechts formeel-Moslimse volken kan oproepen. De avond werd besloten met de voorlezing van enkele stukken uit zijn laatste roman “De Raadsman”, een sterk-autobiografische grote novelle, die het verhaal geeft van een jong controleur in de nabijheid van Makassar, die een oudere Makassaarse bestuursassistent als raadsman naast zich vindt en waarbij aan de hand van een aantal min of meer op zich zelf staande episodes een schildering wordt gegeven van de warm-menselijke verhouding die tussen beide mannen ontstaat. Het is dit boek van Friedericy, dat de lezers van “Het Vaderland” vanaf gisteren als feuilleton in hun krant kunnen volgen.
  De voorzitter van het Alg. Ned. Verbond de heer F. Koote, die de spreker ook had ingeleid, sprak tot besluit een dankwoord, waarin hij de heer Friedericy de erkentelijkheid der in verheugende getale opgekomen aanwezigen overbracht.

 

W. A. B. [W.A. Braasem]

 



 

Laatste wijziging: 08.06.2015