A. Alberts & H.J. Friedericy, schrijvers

 

 

 

 

Provinciale Zeeuwse Courant (PZC), zaterdag 24 november 1990

 

H.J. FriedericyUit Indië

 

Tot en met maart 1991 is in het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage een tentoonstelling te zien over Maria Dermoût, H.J. Friedericy en Beb Vuyk. Aan hen werd ook een schrijversprentenboek gewijd onder de titel In Indië geweest.

 

Dermoût, Vuyk en Friedericy

 

Hoe zou de Nederlandse literatuur eruit zien zonder al die schrijvers die banden met Indië onderhielden? Heel eentonig waarschijnlijk, beroofd als zij zou zijn van een van haar bronnen, losgeraakt van een vitale wortel. Het contact met die andere wereld heeft velen verrijkt, bij menigeen inspirerend gewerkt. Misschien dat Maria Dermoût (1888-1962), H.J. Friedericy (1900-1962) en Beb Vuyk (geb. 1905) nooit tot schrijven zouden zijn gekomen als ze niet zolang in Indië waren geweest. En het is zeker dat ze zonder die invloed heel andere mensen zouden zijn geworden.
Deze drie auteurs staan centraal in het onlangs verschenen schrijversprentenboek In Indië geweest. Natuurlijk gaat het in deze uitgave in de eerste plaats om de afbeeldingen. Er zijn handschriften, knipsels, kaarten en vooral foto's. Vaak betreft het nooit eerder gepubliceerd materiaal, afkomstig uit familiearchieven. We zien Maria Dermoût op de tennisclub van Ambon, we zien dat Friedericy in 1925 te Makassar voor Sinterklaas speelde, we zien de verschrikkelijke krokodil die de omgeving van Beb Vuyks huis te Namlea onveilig maakte en nog veel meer.

 

Dermoût

 

Aan elk van de genoemden werd ook een essay gewijd. Kester Freriks schreef over Maria Dermoût. Hij wijst nog eens op de weerklank die haar proza in bet buitenland vond. Zo werd de vertaling van De tienduizend dingen samen met onder meer Lolita van Nabokov en Pastemaks Doctor Zhivago in de Verenigde staten tot een van de beste boeken van 1958 uitgeroepen. Freriks noemt haa.r ‘de meesteres van bet afscheid’, hij herkent ‘een Indische toon’. Hij is het niet eens met de talrijke beschouwers die haar boeken vanwege de ‘dromerigheid en milde genegenheid’ aanprijzen. In het werk zou juist ‘angst voor de naderende destructie van,liefde en geluk’ schuilen.

 

Friedericy

 

Greetje Heemskerk verzorgde het artikel over Friedericy. Ze legt de nadruk bij zijn leven. Als bestuursambtenaar betoonde hij zich een aanhanger van de ethische richting en een tegenstander van hen die de kolonie slechts als een wingewest beschouwden. Scherp onderkende hij dat de Nederlandse gezagsdragers in Indië een onherstelbaar prestigeverlies leden toen zij machteloos bleken tegenover de Japanners.

 

Vuyk

 

Joop van den Berg leverde een bijdrage over Beb Vuyk. In zijn woorden heeft zij een compleet beeld gegeven van de kolonisatie en dekolonisatie van Nederlands-Indië. Meer dan de anderen verkeerde zij tussen de inlanders: “Wij trokken op met boeven, schurken en de laagste groepen van de bevolking op Boeroe.”
Ze koos tenslotte zelfs voor de Indonesische nationaliteit, een stap waar niet iedereen begrip voor kon opbrengen. Overigens moest ze Indonesië toch spoedig verlaten en schrijft ook zij vanuit de verte over haar tweede vaderland.

 

Uiteraard gaat er niets boven het lezen van hun verzamelde werken.

 

Maar In Indië geweest is een goede manier om met deze boeiende schrijvers kennis te maken.

 

H.W. [Hans Warren]     

 

In Indië geweest. Maria Dermoût, H.J. Friedericy, Beb Vuyk - Schrijversprentenboek nr 30 - 132 pag./ƒ 29,90 - Querido,Amsterdam.



 

Laatste wijziging: 08.06.2015