Omslagtekst uitgave H.J. Paris, 1962:
Geen enkel
onderdeel van de Eerste Wereldoorlog is in belangrijkheid vergelijkbaar met
het begin ervan ... het eerste treffen was een drama dat zijn weerga in de geschiedenis
nimmer heeft gevonden ... en alles wat daarna gebeurde was niet meer dan een
reeks veldslagen, die hoe ontzagwekkend en verwoestend ook slechts een wanhopig
en bij voorbaat tot mislukken gedoemd beroep waren tegen de beslissing van het
Lot.
Winston Churchill
Vóór hij in de
Tweede Wereldoorlog verwoest werd bevatte de Kapel van St. Cyr, de Militaire
Academie van Frankrijk, een lijst met de namen van de oud-studenten, die in
de Eerste Wereldoorlog waren gesneuveld. Op één punt houden de afzonderlijke
namen op en vermeldt de lijst slechts: de klas van 1914. Het jaar 1914 heeft
een verschrikkelijke en nimmer vervagende weerslag gehad op de loop der geschiedenis.
De meest schokkende maand van het jaar, augustus 1914, is het onderwerp van
dit boek, dat in de maanden sedert zijn eerste verschijnen in Amerika de gehele
Engels lezende wereld heeft veroverd en reeds in vrijwel alle belangrijke talen
is of wordt uitgegeven.
Het is een briljante, mateloos boeiende beschrijving van een stuk geschiedenis,
dat Churchill's hierboven weergegeven citaat volledig ondersteunt.
Barbara Tuchman heeft een feilloos instinct voor het onthullende detail en slaagt
erin, zowel het ontzagwekkende grondpatroon van de tragische strijd voor ons
op te roepen, als de kleine bijzonderheden, die het menselijke ervan bepalen.
Zij toont in grote
trekken hoe de enorme Duitse aanval door België op Parijs afstormt en tenslotte
voor de Marne tot staan wordt gebracht, een gevolg grotendeels van de eerzucht
van Generaal Von Kluck, die eigen roem stelde boven orders van de generale staf.
Tegelijkertijd geeft zij een close-up van de chef van die Staf, generaal Von
Moltke, vlak voor een aanval bezig met een vertaling van Maeterlinck's luchtige
romannetje "Pelléas et Melisande". Zij laat ons de Keizer zien, aanvankelijk
bezeten door een panische angst voor de Russen, de bijna tot in het ongelooflijke
uitgewerkte details van de Duitse spoorwegen voor de aanval op Frankrijk, Koning
Albert van België, de grote tragische figuur in dit enorme drama en tenslotte
herinnert zij er ons aan hoe het barbaarse optreden van de Duitsers, de slachting
van gijzelaars in Namen en Dinant, de opzettelijke verbranding van Leuvens oude
bibliotheek, de oorlog veranderde van een heroïsch gebeuren in een grimmige
kruistocht, waaraan ook de Verenigde Staten zich tenslotte niet hebben kunnen
onttrekken.
Onze voorvaderen waren in 1914 misschien in vele opzichten naïef en kortzichtig,
maar het terroriseren van de burgerbevolking hebben zij tenminste nimmer als
legitieme wijze van oorlogvoeren willen aanvaarden.
Enkele pers-oordelen:
... een van de
beste geschiedkundige werken die in de laatste jaren geschreven zijn.
New York Times
Barbara Tuchman
heeft een feilloos instinct voor het onthullende detail, en slaagt erin, zowel
het ontzagwekkende grondpatroon op te roepen, als de kleine bijzonderheden,
die het menselijke bepalen.
Newsweek
Het is verfrissend
een boek te lezen, dat de oorlog niet ziet als een bron van materiaal om militaire
reputaties te vestigen of te vernietigen, maar als een grote tragedie in de
geschiedenis der mensheid.
Daily Telegraph (Londen)
... briljant is
een woord, dat wel eens ie gemakkelijk gebruikt wordt, in een beoordeling van
dit boek is het in de letterlijke betekenis op zijn plaats...
De Volkskrant
Omslag uitgave Elsevier, 1976.
'Paul von Hindenburg neemt op 23 augustus 1914 na de terugtocht uit Oost-Pruisen het kommando van Von Prittwitz over. Generaal Von Below, derde van rechts, staat naast Von Hindenburg.' |
Recensie
in het Parool van de heruitgave (7e druk) door de Arbeiderspers (2000):
Frans Peeters - De vrije Belg (Het
Parool, 6 februari 2001):
'Kortom, waarom kan een klassiek werk uit het Engels in geen 39 jaar behoorlijk in het Nederlands worden vertaald?'
Flaptekst heruitgave:
'Mijne heren, wij zullen slag leveren aan de Marine,' hield de opperbevelhebber
van het Franse leger, generaal Joffre, zijn officieren op 5 september 1914 voor.
In de eerste weken van de grote Europese oorlog, die op 1 augustus van dat jaar
was uitgebroken, had het Eerste Duitse leger onder bevel van generaal Alexander
von Kluck in snel tempo België en Noord-Frankrijk onder de voet gelopen. Parijs
werd bedreigd. Door een krachtig tegenoffensief bij de Marne hoopte Joffre met
Britse steun de Duitse oorlogsmachine tot stilstand te brengen. In De kanonnen
van augustus, inmiddels uitgegroeid tot een klassiek boek, beschrijft de
Amerikaanse historica Barbara Tuchman het politieke voorspel en de eerste oorlogshandelingen
van het bloedige treffen dat in korte tijd zal uitgroeien tot een wereldbrand.
Op boeiende wijze vertelt zij over het koortsachtig diplomatiek overleg en de
voor de Fransen en Belgen zo moeilijke eerste oorlogsmaand. Ze eindigt haar
relaas bij de Marne, waar Franse en Britse eenheden de Duitse opmars tot staan
brengen. Een boek over de macht en onmacht van de internationale diplomatie
dat zijn actualiteit nog altijd niet heeft verloren.
Met De kanonnen van augustus brak Barbara Tuchman definitief door bij het grote publiek. Het boek werd in 1963 met de Pulitzer Prize bekroond. Tuchman schreef een aantal toonaangevende boeken over uiteenlopende historische gebeurtenissen zoals De trotse toren, De mars der dwaasheid en, haar grootste verkoopssucces, De waanzinnige veertiende eeuw.
De 8e druk verscheen in 2006.
Laatste wijziging: 09.06.2015